Op de veranda van het leven

Land en Boschzigt in ’s Gravelandis mijn favoriete plek om alleen te zijn of met vriendinnen na een wandeling koffie te drinken of te lunchen.

Iedereen is — in welk seizoen dan ook — onder de indruk van de sfeer, de verzorging en het uitzicht. De ingrediënten voor de lunch worden zoveel mogelijk betrokken uit de biologische tuin. Het is niet toevallig dat de meeste vrouwen met wie ik hier kom, geboren zijn in de jaren dat de tuin is opgericht (1947). De lange historie van het terrein werkt in alles door: in de ordening van de percelen, in de krijtbordjes die per bed vertellen welke vergeten groente daar haar best staat te doen en in de keuze voor de inrichting van het terras van De Serre. 

Omdat zoveel vriendinnen de laatste jaren hun partner hebben verloren wordt dit de plek om te praten over ons rouwproces, niet dat we het plannen het hierover te hebben, maar het komt er gewoon van. De omgeving lijkt ertoe uit te nodigen. De naam van onze overleden geliefde wordt altijd genoemd. De behoefte de naam Hanneke horen is groot, het geeft ruimte om een herinnering te delen en maakt dat ze er weer even is, meekijkt of bemoedigend knikt. 

‘Dit is een wereldplek,’ zegt X als we kijken naar de rode uitjes die met de hand worden gepoot, ‘we zitten op de veranda van het leven… kijken terug op alles wat er was…

Dat delen is … dat is waardevol.’ Om zonder hapering over te gaan op het onderwerp dat ook altijd aan de orde is: de wereld waarin we leven. De zorgen die we hebben over de toekomst, het onbegrip om ons heen, de hardheid van het debat, het extreme geweld dat we zien, de toename van het aantal wereldleiders die de meest verschrikkelijke zinnen kunnen zeggen zonder enige tegenspraak. ‘We hebben toch ons best gedaan om het door ons werk beter te maken voor iedereen. Zijn we door deze passie te volgen vergeten om echt om ons heen te kijken, verder dan onze luxe straat? Is er een keerzijde? Is er tegenspraak?’

  ‘… Voor mij is schoonheid een massieve tegenspraak voor verdriet en angsten. Die zoek ik op. Dat maakt dat er evenwicht komt in mijn emoties. Niet alleen blij, boos, verdrietig of bang. Nee alle emoties altijd, soms tegelijkertijd in een rare mengeling, zoals dit landgoed. Dat helpt mij. Het verandert de wereld niet.’