Masterclasses schrijven 2024 en 2025 in Istrië (Kroatië) 

De masterclass in Vizinada, Istrië, Kroatië onder leiding van Manon Uphoff en Iris van Vliet, 2024 en 2025.

Van het intense leerproces heb ik in beide jaren genoten. De hele week staat schrijven centraal, ook ’s nachts gaat het proces verder. Voortdurend is er uitdaging, door: een college te volgen, samen scènes uit films te bekijken en deze te analyseren, een reeds gepubliceerde tekst grondig te lezen en te bespreken of door je eigen teksten voor te leggen aan de begeleiders of aan een vast werkgroepje van collega-deelnemers.

Andere inspirerende momenten zijn de spreekuren met met Manon en Iris. Daar kun je elke dag op intekenen. Soms is een paar minuten voldoende. Er is tijd om een geschreven tekst voor te leggen, mijn twijfels over een vertelling die ik schrijf te bespreken, of een dreigend writersblock te delen: ‘Wat is in vredesnaam de urgentie van dit verhaal?’ Het antwoord ligt niet bij de potentiële lezers wat ik dacht en wat me verwarde, het antwoord op die vraag ligt bij mezelf. Wat is míj́n urgentie om dit te schrijven. Ja natuurlijk, dat antwoord heb ik. Mijn verhaal moet geweten worden. ‘Doorgaan dus!’ Met het fascineerde zinnetje ‘probeer onder de regels te schrijven’ loop ik terug naar mijn tafeltje en ik schrijf.

Transitie en onderdompeling… Daar gaat het over in een workshop. Het duurt even voordat ik deze begrippen begrijp. Transitie gaat over overgangenmaken. De lezer meenemen van de ene naar de ander zin, van de ene naar de andere alinea, van het ene naar het andere hoofdstuk zó dat de lezer weet waar hij is, niet hoeft te raden of het gisteren of vandaag is of welk personage rondwandelt.

Onderdompeling gaat over verleiding. Hoe bereik je dat de lezer het verhaal inglijdt en meebeweegt. Waar wil ik de lezer hebben? Vermijden dat de lezer uit de vertelling gaat. Een mooie vraag voor mijn meelezers: waar stopte je en waarom? Als in de kantlijn staat: ‘hier raakte ik uit het verhaal’ weet ik wat me te doen staat. De overgang helder maken, dat is soms een kwestie van een zin toevoegen of een werkvoord veranderen. 

Het is niet voor niets een begrippenpaar, ze versterken elkaar. Raakt de lezer ondergedompeld door een dialoog of misschien is een beschrijving duidelijker. Altijd zoeken naar evenwicht. 

Indrukwekkend is het om ondergedompeld te raken in de Masterclass zélf, me durf te laten raken, me overgeven aan alles wat op me af komt, feedback vragen en ontvangen… In een van de werkgroepjes werd een door mij geschreven tekst besproken. Altijd een beetje eng, altijd eerst verzet maar dan echt luisteren: ‘Je begint vrijwel elke zin met het onderwerp. Kijk eens wat er gebeurt als je de volgorde van de woorden verandert.’ Dit weet ik al lang, maar elke keer begin ik weer met het onderwerp. Waarschijnlijk doe ik dat als ik een eerste  schets maak. Het verhaal wordt er zoveel beter van als ik elke zin anders componeer. Groter effect, meer spanning en emotie. Dat verdiept het leerproces. Dankjewel.

Dan de laatste avond. Iedere deelnemer, de groep bestaat in 2025 uit negen personen, leest werk dat in die week geschreven is, zeven minuten, buiten op het terras met een geweldig uitzicht als achtergrond. Onvergetelijk de voordracht van een van ons die de kring laat voelen wat het verschil is tussen het in de ik-vorm schrijven over een trauma en wat er gebeurt als de schrijver letterlijk hetzelfde verhaal in de tweede persoon vertelt. De afstand die de tweede persoon biedt geeft de schrijver ruimte om het verhaal te verbreden, geeft meer context aan de lezer. Er minder dicht op zitten maakt dat je het traumatische gebeuren beter kunt toelaten. 

Hier de foto toevoegen dat ik mijn stukkie lees. 

Daarnaast is de verzorging geweldig, heerlijk eten, tijd voor ontspanning maar vooral heel veel tijd om te schrijven, gedisciplineerd te werken, te lachen, te wandelen en te zwemmen.

Geen kritiek? Jawel, ik vond het vermoeiend om tijdens sommige workshops in een verduisterde ruimte zitten om de sheets goed te kunnen lezen en de films te kunnen zien. Suggestie: huur twee levensgrote monitoren in Nederland of Kroatië alles is haarscherp en de gordijnen blijven open.

Tevreden naar huis, vervuld en geïnspireerd door alles wat ik heb geleerd. Nu weer elke dag werken aan de ontwikkeling van mijn verhaal.